Thí sinh được làm một trong hai phần tự chọn của đề thi” thay cho quy định “thí sinh học chương trình nào, làm phần riêng phù hợp với chương trình đó” là vấn đề được nêu trong dự thảo sửa đổi, bổ sung quy chế thi tốt nghiệp THPT được Bộ GD&ĐT công bố tại hội thảo về công tác khảo thí và kiểm định chất lượng giáo dục phổ thông.
Sở dĩ quy chế thi tốt nghiệp THPT hiện hành quy định bắt buộc thí sinh phải chọn phần đề riêng (trong đề thi có cấu trúc hai phần chung và riêng) phù hợp với chương trình học, theo giải thích từ phía Bộ GD&ĐT, để đảm bảo quyền lợi cho thí sinh được “học gì, thi nấy”.

Tuy nhiên, về sâu xa, đó là một trong những yếu tố để khẳng định việc tồn tại của chương trình phân ban. Trên thực tế, đây là quy định không cần thiết và không khả thi qua chính thực tiễn của kỳ thi vừa qua.

Nhiều ý kiến từ phía các sở GD&ĐT nhất trí với việc sửa đổi quy định trên trong quy chế thi tốt nghiệp THPT, mặc dù quy định này được xem là một trong những điểm mới của quy chế tốt nghiệp THPT thi áp dụng cho năm 2009.

Theo đó, đề thi tốt nghiệp THPT năm tới sẽ có cấu trúc mới: Phần chung và phần tự chọn. Thí sinh sẽ bắt buộc phải làm phần chung và một trong hai phần tự chọn. Thí sinh học chương trình nâng cao, nhưng thấy phần tự chọn theo chương trình chuẩn dễ làm, chắc chắn hơn có thể chọn phần này và ngược lại. Chỉ khi thí sinh làm cả hai phần tự chọn thì mới bị coi là phạm quy.

Không ngồi cùng phòng theo ban

Cùng với việc dự kiến điều chỉnh cấu trúc đề thi, nhiều ý kiến tại hội thảo cũng cho rằng việc bố trí thí sinh ở các phòng thi theo ban (ban khoa học tự nhiên, ban khoa học xã hội, ban cơ bản) là không cần thiết. Trên thực tế, khi có quy định “thí sinh học chương trình nào, làm phần riêng phù hợp với chương trình đó” thì việc kiểm soát thí sinh theo cách “xếp thí sinh theo thứ tự các ban” cũng không mang lại hiệu quả.

Không những không kiểm soát được, mà theo ý kiến của một số đại diện các sở GD&ĐT, việc “xếp theo ban” còn dẫn đến một bất cập là có nhiều thí sinh cùng một trường, cùng một lớp ngồi thi cùng với nhau, do có trường chỉ tổ chức được học một ban cơ bản, hoặc thí sinh ban khoa học xã hội quá ít, tập trung chủ yếu vào một trường, một vài lớp. Điều này đi ngược lại mục tiêu của việc tổ chức thi cụm nhằm đảm bảo tính khách quan, kỷ cương của kỳ thi.

Tại hội thảo diễn ra ngày hôm nay, 8-10, tại Hà Nội., Bộ GD&ĐT đã đưa ra 11 điểm dự kiến sẽ chỉnh sửa, bổ sung trong quy chế thi tốt nghiệp THPT áp dụng cho kỳ thi diễn ra vào năm 2010. Trong đó có những điểm liên quan đến trách nhiệm của những người tổ chức thi, trách nhiệm của thí sinh, những quy định ở khâu làm phách, khớp phách, chấm thi, phúc khảo bài thi...

Nhưng những điểm đã cải tiến ở kỳ thi trước đang được dư luận quan tâm và có những ý kiến khác nhau là thi cụm, chấm chéo, về cơ bản vẫn được giữ nguyên.